kareldoorman.jpg

Militairen zijn altijd vergezeld geweest met muziek en van gezang, al was het maar met de marsen die gespeeld werden door muziekkorpsen of de liederen van zeelui aan boord van schepen.

Muziek kon echter op zichzelf ook een bijzondere politieke betekenis krijgen in de strijd tussen vijanden, zoals mevr. Th. Klaassen aangeeft in haar studie "Muzikaal geweld".

Zo schrijft zij in haar inleiding: De Vijfde Symfonie is één van Sjostakovitsj’ meesterwerken. Het thema preekt verdoemenis, maar maakt snel plaats voor lyrische melodieën die de luisteraar meenemen door de muziek. Het slot van het stuk wordt er door het orkest met hardnekkige akkoorden ingehamerd. Je kunt er niet omheen. Een geweldige climax in Majeur. In 1937, toen het stuk in de Sovjet-Unie in première ging, werd ze door de regering van Josif V. Stalin met applaus ontvangen. De symfonie werd verwelkomd als een gewaardeerde lofzang op het optimisme en de levensenergie van de communistische Sovjetburger. 

Verderop stelt zij ook... 

Ik zal mij toespitsen op de verbintenis van muziek en politiek tijdens de Koude Oorlog. Terwijl ik mij in dit onderwerp verdiepte, viel mij op dat het merendeel van het schrijven hierover zich beperkt tot een (vaak uitgebreide) beschrijving van de wijze waarop in een specifieke historische periode kunst wordt ingezet voor politieke doeleinden. Een volledige verklaring van dit complexe verschijnsel ontbreekt in het huidige discours. Ook is men aan een evaluatie van de effectiviteit van het politieke gebruik van kunst niet toegekomen. Ik zal mij daarom niet beperken tot het uiteenzetten van de wijze waarop kunst gebruikt is als strategisch wapen in het Koude Oorlog conflict, maar ook onderzoek doen naar de inhoudelijke aspecten van het conflict en de relatie daarvan tot de inhoudelijke aspecten en de ontwikkeling van de kunst zelf. 

Thera Klaassen studeerde in 2006 af met haar doctoraal scriptie geschiedenis (Universiteit van Utrecht) met de studie: "Muzikaal Geweld": muziek als wapen in de Koude Oorlog 1917-1991.