infanterie.jpg

Met het thema logistiek in het achterhoofd voor de aankomende jaarbijeenkomst van onze vereniging, is het ook interessant om dieper in te gaan op de rol van de marketentster in het leger. En dan ditmaal haar Franse equivalent, de vivandière tijdens de periode van de oorlogen van 1800 tot 1815. Het zou bijzonder interessant zijn om die rol te kunnen vergelijken met de wasvrouwen en soetelaarsters in het Bataafse leger en dat van het Koninkrijk Holland. Vooral ook wat de rechten waren van deze vrouwen, die destijds de legers volgden op campagne.

Hierover schreef dhr. Idzerda enige jaren terug de studie "Republikeinse moeder of moeder van het leger: vivandières in het Frans revolutionaire en Napoleontische leger".

In zijn inleiding betoogt Idzerda het volgende: "In de vrouwen geschiedschrijving worden vaak alle vrouwen over een kam geschoren door ze simpelweg 'vrouw' te noemen. Er moet echter onderscheidt gemaakt worden tussen verschillende soorten vrouwen. Aan het begin van de Franse revolutie werd gepoogd vrouwenrechten in te voeren waarbij alle vrouwen gelijk aan elkaar, en misschien wel belangrijker, aan mannen moesten worden. Deze vrouwenrechten zijn vrijwel allemaal niet doorgevoerd. Dat wil zeker niet zeggen dat vrouwen geen rechten konden hebben."

"In dit onderzoek zal getracht worden aan te tonen dat er tijdens de Franse revolutie en daarna vrouwen zijn geweest die rechten hadden en daarmee een uitzondering waren op andere vrouwen. Vivandières, vrouwen die in het leger voornamelijk de voedselvoorziening verzorgden, zullen als casus gebruikt worden om aan te tonen dat zij rechten bezaten die zowel mannen als andere vrouwen niet bezaten. Verschillende Franse wetten hebben ertoe geleid dat een vrouw de positie van vivandière kon hebben en de manier van oorlog voeren in deze periode heeft ertoe geleid dat haar functie überhaupt nog bestond. Zowel de wetgeving als de manier van oorlogvoering zijn in de periode van de Franse revolutie en onder de macht van Napoleon veranderd, maar de positie die een vivandière had in de Franse samenleving is vrijwel niet veranderd."

In 2012 publiceerde dhr. S. Idzerda zijn bachelor thesis geschiedenis (Universiteit van Utrecht), getiteld Republikeinse moeder of moeder van het leger: vivandières in het Frans revolutionaire en Napoleontische leger.